خارش تناسلی، علل و راه‌حل

یکی از شکایت‌های اصلی برخی از بانوان به متخصص پوست و مو؛ خارش و سوزش ناحیه تناسلی است که برخی آن را به عدم رعایت بهداشت و پوشیدن لباس‌های تنگ نسبت می‌دهند.
دکتر شیزرپور، متخصص پوست و مو، شما را در این باره راهنمایی می‌کنند

چرا بسیاری از بانوان از خارش ناحیه تناسلی شکایت دارند؟
خارش مزمن و طولانی‌مدت ناحیه تناسلی معمولا در اثر چند عامل به‌وجود می‌آید. منظور این است که همزمان چند بیماری مختلف عامل خارش در یک فرد هستند.
شرایط خاص ناحیه تناسلی در زنان، محیط مرطوب و بسته در محل تلاقی ۳ دستگاه تناسلی، ادراری و گوارشی از یک طرف و گیرنده‌های فراوان حسی عصبی از طرف دیگر، این ناحیه را مستعد خارش و سوزش می‌کند. بنابراین در درمان خارش ناحیه تناسلی، چند عامل هرگز نباید فراموش شود.

عوامل تشدیدکننده خارش در ناحیه تناسلی چه مواردی هستند؟
شست‌وشوی بیش از اندازه با لیف و صابون، پوشیدن لباس تنگ، خشک کردن با سشوار، استفاده از کرم‌های مختلف، نوار بهداشتی، استفاده از کاندوم و ژل‌های روان‌کننده از علل تشدید این خارش‌اند.

چرا این موارد باعث خارش می‌شوند؟ مگر محل تمیزتر نمی‌شود؟
برخی از بیماران به وجود آمدن خارش یا سوزش یا هر علامت دیگر در ناحیه تناسلی را به عدم رعایت بهداشت ربط می‌دهند و با شست‌وشوی زیاد با صابون و لیف سعی در برطرف کردن آن می‌کنند. این کار کاملا اشتباه بوده و منجر به تشدید خارش می‌شود. شست‌وشو بعد از هر بار ادرار و مدفوع با آب خالی و سپس خشک کردن به آرامی با دستمال کاغذی برای بهداشت ناحیه تناسلی کافی است.

پوشیدن لباس تنگ چطور؟
پوشیدن لباس‌های تنگ، چسبان به‌ویژه از جنس پلاستیک منجر به تشدید رطوبت می‌شود و ناحیه را برای رشد قارچ مستعد می‌کند بنابراین توصیه می‌شود از پوشیدن لباس‌های تنگ پرهیز شود. برخی از بیماران با تصور اینکه رطوبت منجر به رشد قارچ در ناحیه تناسلیمی‌شود، با سشوار اقدام به خشک کردن ناحیه تناسلی می‌کنند. این کار نیز غلط است.

استفاده از کرم‌های مختلف مثل کرم‌های ضدخارش و ضدقارچ می‌تواند باعث تشدید خارش شود؟
استفاده از کرم‌های ضدخارش و ضدقارچ که معمولا بیماران بدون نسخه از داروخانه تهیه می‌کنند، خود یکی از عوامل اصلی خارش است.

و اما درمان؟
توصیه می‌شود حتما برای درمان خارش ناحیه تناسلی به پزشک متخصص مراجعه و تمام کرم‌های موضعی را که از قبل استفاده می‌کردید، قطع کنید. حداکثر می‌توان از وازلین خالص (بدون عطر و مواد نگهدارنده) برای تسکین خارش در ناحیه تناسلی استفاده کرد.
اگر دچار خارش مزمن و طولانی در ناحیه تناسلی هستید (در زنان) استفاده از تامپون به جای نوار بهداشتی ارجح است. البته این کار حتما باید زیر نظر پزشک انجام شود. زیرا تامپون نیز عوارض خاص خود را دارد.

استفاده از کاندوم و ژل‌های روان‌کننده یا لوبریکانت در زنان هم در تشدید این خارش‌ها نقش دارد؟
اگر دچار خارش مزمن و طولانی‌مدت ناحیه تناسلی  هستید بهتر است از کاندوم استفاده نکنید. همچنین ژل‌هایی که به عنوان ژل‌های روان‌کننده به فروش می‌رسند از عوامل مهم ایجاد حساسیت، آلرژی و خارش در ناحیه تناسلی هستند. استفاده از این ژل‌ها حتی برای کسانی که مشکل خارش هم ندارند، توصیه نمی‌شود.

باید نگران بیماری‌های منتقله از راه جنسی در این موارد بود؟
نه. توجه داشته باشید هرگونه خارش یا سوزش یا هر علامت دیگر در ناحیه تناسلی نشانه بیماری منتقله از راه تماس جنسی نیست و نباید فکر خود را مشغول این موضوع کنید. استرس ابتلا به یک بیماری آمیزشی خود منجر به تشدید خارش در ناحیه تناسلی می‌شود.

شرایط روحی هم در این امر موثر است؟
بله، مسایل روحی در خارش مزمن و طولانی‌مدت ناحیه تناسلی نقش مهمی دارند. اگر مبتلا به افسردگی هستید بدانید بدون درمان افسردگی خارش ناحیه تناسلی شما بهبود نخواهد یافت.

درمان خوراکی بهتر است یا پماد؟
در درمان خارش و سوزش ناحیه تناسلی به طور کلی داروهای خوراکی ارجح‌اند. از پزشک خود بخواهید تا آنجا که ممکن است داروی خوراکی برای شما تجویز کند. در صورت نیاز به داروی مالیدنی، پایه پماد نسبت به پایه کرم ارجح است.
به دنبال برخی درمان‌های خارش ناحیه تناسلی امکان اضافه شدن مشکلات جدید مثلا اضافه شدن عفونت قارچی یا حساسیت به داروهای تجویزی وجود دارد. معمولا پزشکان برای پیشگیری از عفونت قارچی ثانویه پیشاپیش درمان پیشگیرانه تجویز می‌کنند.

آیا راه‌حل فوری برای تسکین خارش و سوزش حاد وجود دارد؟
کمپرس آب سرد شده در یخچال (آب شیر را دریخچال سرد کنید و نه در فریزر) خارش را کم می‌کند.۱۰ تا ۱۵ دقیقه کمپرس آب سرد حداکثر ۲ بار در روز بسیار مفید است. سپس ناحیه را به آرامی خشک و از وازلین خالص استفاده کنید (بدون عطر و مواد نگهدارنده).
اگر خارش و سوزش به قدری شدید است که مانع ادرار کردن یا مقاربت می‌شود، می‌توانید به طور موقت از پماد لیدوکائین استفاده کنید (نه ژل لیدوکائین و نه کرم لیدوکائین)